Het is een zelfrijdende machine welke het spoor enkele centimeters kan oplichten om vervolgens met zogenaamde pikkels het nu even onbelaste stukje ballastbed van steenslag (breuksteen) onder de dwarsliggers te als het ware op te schudden en te verdichten (onderstoppen) waardoor het spoor overal gelijkmatig ondersteund wordt en weer in een strakke lijn komt te liggen. Deze pikkels worden door een hydraulisch systeem op een hoge frequentie tot trillen gebracht, waardoor de losse ballast deeltjes als het ware in elkaar vallen en daardoor een stevige ondergrond vormen voor de dwarsliggers.
(Vrij naar
https://nl.wikipedia.org/wiki/Stopmachine ).
Ik vergelijk het effect met het vullen van een voorraadpot met suiker. De suikerkorrels komen eerst losjes op elkaar te liggen, en als je daarna tegen de zijkant van de voorraadpot klopt, bewegen de korrels onderling zodat ze optimaal in elkaar passen. Het niveau bovenaan zie je dan wat inzakken.
Als je filmpjes zoekt met de woorden rail tamping krijg je meteen een reeks filmpjes te zien.
Mijn interpretatie daarbij is dat het ballastbed verend de passerende treinen draagt, waarbij de op elkaar rustende punten en hoeken van de stenen bij elke passage iets afslijten. Dat afslijten heeft een geringe inzakking van het ballastbed tot gevolg, en na verloop van tijd moet het ballastbed opnieuw opgeschud worden, eventueel nadat er eerst een laagje nieuwe stenen gestort zijn.
Door zelf spoorman geworden te zijn heb ik tot mijn niet geringe verbazing gemerkt dat gáán (wandelen) door de steenslag naar uw locomotief bij vochtig vriezend weer ineens heel anders aanvoelt. Het is dan net alsof je op beton wandelt (beton met een raar puntig oppervlak, maar het voelt alsof je op beton staat). Op dat moment besef je dat de bovenste laag van het ballastbed nu kennelijk één keiharde plaat vormt, en dus ook dat het bij niet-vriezend weer dus steeds onmerkbaar licht inveert zelfs onder de druk van een lopende mens. Nou ja, een mens mét een rugtas van 10 kilo én een clippertas van nog eens 10 kilo in de hand: ik had altijd alles bij de hand, niet alleen de op zich al zeer zware papieren HLT (de volledige voorschriften, die men tegenwoordig op een nog steeds ook vrij zware draagbare computer met zich mee moet zeulen).
Het lijkt ook een beetje op het verschil tussen lopen op de stevige laag zand bij de waterlijn vergeleken met het vermoeiende zachte mulle zand van het strand hogerop.