Pagina 1 van 1

zo 05.09.2010

Geplaatst: 07 sep 2010, 09:51
door Molenbruch Y.
Dag,

Halverwege augustus dompelde de vzw Toerisme en Spoorpatrimonium (TSP) de Condroz een heel weekend lang onder in één van de meest tot de verbeelding sprekende hoofdstukken uit het spoorwegverleden: de stoomtractie. Niet minder dan vijf historische machines van diverse herkomst werden opgetrommeld om continu ritten te verzekeren over lijn 128, beter bekend als la Ligne du Bocq. Het traject loopt immers door de vallei van het gelijknamige riviertje, in een wonderbaarlijk stukje ongerepte natuur tussen Ciney en Yvoir. De bediening met reizigerstreinen van de NMBS werd hier al gestaakt in 1960, ruim twee decennia later gevolgd door het goederenverkeer. Dat dit pittoreske lijntje, door kenners tot de meest spectaculaire van Europa gerekend, inmiddels weer berijdbaar is, danken we dan ook uitsluitend aan de noeste inspanningen van een aantal vrijwilligers van het TSP. Ondanks erg beperkte middelen – vaak gewoon de blote handen – hebben zij gaandeweg een renovatie bewerkstelligd over een afstand van zo’n 14 km, meer bepaald tussen Ciney en Purnode.

Bovenvermeld stoomfestijn hebben we door omstandigheden jammer genoeg moeten missen, maar ook op andere data kunnen toeristen hier terecht voor twee uurtjes ferroviair genot. Meestal wordt de dienst dan uitgemaakt door een oude dieselmotorwagen van de reeks 46, maar wegens groot succes is er voor vandaag opnieuw een stoomtrein voorzien. Voor de ronde prijs van 10 EUR beleven we een heen- en terugrit, met tussendoor enkele fotostops. En die kans laten we natuurlijk niet meer schieten…

Bij het uitstippelen van de verplaatsing van Bilzen naar Ciney presenteert zich trouwens nog een onverwachte meevaller, die onze treinreis meteen naar een hoger niveau tilt. Tot mijn verbazing blijkt de aangerekende reisweg immers via Marloie te lopen, zodat we van de gelegenheid kunnen profiteren om op de heenreis nog eens door de Ourthevallei te sporen, over de lieflijke lijn 43. Dit traject is welgeteld 786 meter korter dan de meer voor de hand liggende route via Namur, maar vormt daardoor dus wel een onvoorwaardelijk toegelaten reisweg. Sterker nog: op de momenten dat er een trein over lijn 43 rijdt – in het weekend is dat maar om de twee uur – geldt strikt gezien geen enkel excuus om hiervan af te wijken, omdat de weliswaar minuscule omweg via Namur geen voordeel inhoudt qua rittijd of aantal overstaps. Het feit dat we, onder invloed van mijn variatiedrang, die regels op de terugreis zelf aan onze laars durven lappen, bewijst echter dat er in de praktijk geen haan naar dit randgeval zal kraaien. In Ciney ligt dat laatste sowieso moeilijk, want het arme beest werd twee maanden geleden door de veelbesproken storm van de spits van de Sint-Nicolaaskerk geblazen, die trouwens ook deels instortte. Ook op andere gebouwen ontsiert de stormschade het gezellige karakter van het stadje.

Dit programma hebben we dus voor de boeg:

2907 Bilzen 09:08 – Liège-Guillemins 09:52
5560 Liège-Guillemins 10:22 – Marloie 11:29
0296 Marloie 11:45 – Ciney 11:59

2137 Ciney 16:01 – Namur 16:19
5687 Namur 16:45 – Liège-Guillemins 17:52
2940 Liège-Guillemins 18:08 – Bilzen 18:54


Ingevolge de stroomlijning van de openingsuren in alle stations, moet de loketbediende van Bilzen het sinds deze week met een kwartiertje minder nachtrust stellen. Toch zal dat wel niet de reden zijn waarom ons weekendbiljet verkeerdelijk Sinaai als bestemming vermeldt. Waarschijnlijk is dit gewoon een treffend voorbeeld van spraakverwarring, dat bovendien niet onmiddellijk opvalt omdat de prijs toevallig dezelfde is. Gelukkig kijk ik onze biljetten altijd even na, zodat we uiteindelijk toch nog helemaal in regel op IR c 2907 (Bilzen 09:08 – Liège-Guillemins 09:52) zullen stappen. Hadden we het foutje niet opgemerkt, dan was dit uitstapje misschien een kostelijke grap geworden, maar gelukkig kan de loketbediende op deze rustige zondagochtend nog tijdig het correcte biljet aanmaken. Over de rit zelf valt weinig te vermelden. We worden weliswaar een tweetal minuten te laat opgepikt door AM B 386, maar die vertraging is in een mum van tijd weggewerkt.

Als voorbereiding op een nostalgische namiddag kan L 5560 (Liège-Guillemins 10:22 – Marloie 11:29) zeker tellen, want het is AM 262 die deze dienst verzekerd. De bezetting is behoorlijk, al gaat het eerder om late toeristen dan om lokale reizigers, want als deel van het Luikse voorstadsnet stelt deze lijn toch echt niet veel voor. Het te beperkte aanbod is daar zeker niet vreemd aan. Aan de typische trekpleisters loopt de trein geleidelijk aan leeg. We hebben uiteindelijk zelfs een volledig compartiment voor ons alleen; nog een beloning voor wie de strakke hoofdassen enigszins tracht te vermijden. Hoe we toch nog twee minuten vertraging bijeensprokkelen, is me niet duidelijk.

Deze reisweg biedt trouwens nog een bijzonderheid, want voor de laatste kilometers belanden we in EC 296 (Marloie 11:45 – Ciney 11:59). Dat is de internationale trein uit Basel, beter bekend als de Jean Monnet, die vanaf Luxemburg in het rijpad van de gewone IC-trein verderrijdt tot Brussel. Qua materieel levert dat een originele combinatie op van de Belgische HLE 2006 met op sleep een achttal Franse rijtuigen, twee meer dan normaal. De rit is ietwat te kort voor een grondige beoordeling, al is dat misschien maar beter zo. De bagagerekken liggen immers stampvol, zodat wij voor dit korte eindje blijkbaar verondersteld worden onze benen gewoon vast te houden. We komen wel precies op tijd aan in Ciney.

Daar draait de horeca op volle toeren, maar voor de rest ligt het charmante stadje er op deze zondag erg rustig bij, zo blijkt uit onze korte verkenning. Rond de klok van enen weerklinkt echter plots een schelle fluittoon, die ontegensprekelijk de aankomst van de stoomloc verraadt. We haasten ons dan ook naar het station, waar HLV 64.169 inderdaad net aan een rangeerbeweging begonnen is. Het gaat om een exemplaar van Pruisische herkomst, dat na een omweg via Roemenië intussen eigendom is van het TSP. Op spoor 4 staat verder een antieke rijtuigstam klaar, bestaande uit twee K1 A (21122 en 21127) en een M1 AB (43045), allen ex-NMBS en daterend van de jaren 1930. De M1-rijtuigen blonken destijds vooral uit qua techniek, bijvoorbeeld met hun – toen revolutionaire –automatische buitendeuren, maar waren voor de rest erg oncomfortabel en lawaaierig ten opzichte van de nochtans minder geavanceerde K1-rijtuigen, waarin we vandaag dan ook het merendeel van de tijd zullen spenderen. Qua zitcomfort zouden deze eersteklasrijtuigen de vergelijking met bepaalde modernere materieeltypes waarschijnlijk moeiteloos doorstaan.

De stoomloc staat met de neus richting Ciney georiënteerd, zodat hij ons in eerste instantie achterwaarts naar Dorinne-Durnal zal slepen. Stipt om 13:30 zet het konvooi zich met groots vertoon in beweging. Hier en daar zien we toevallige passanten dan ook verbaasd opkijken, om nog maar te zwijgen van de koeien in omringende weien, die de schrik van hun leven meemaken en prompt op de vlucht slaan. Zelfs vanuit de rijtuigen zien we vooraan een indrukwekkende damppluim opstijgen.

De eerste uitgebreide stop wordt ingelast voor het stationsgebouw van Dorinne-Durnal, dat overigens prachtig bewaard gebleven is. Hoewel de heenrit nog niet ten einde is, wordt de loc hier losgemaakt en na het bijvullen van de tender aan de achterzijde opnieuw aangekoppeld. Een rangeerlocomotief met CFL-logo zal ons vervolgens tot Purnode slepen, waar de stoomloc dan meteen goed geplaatst staat om de terugrit aan te vatten, want omrijden is daar niet mogelijk. Zo krijgen we in Dorinne-Durnal dus ook al de gelegenheid om het imposante voorfront van HLV 64.169 aan kop van de trein op foto te zetten.

De recentste verlenging tot Purnode wordt beschouwd als het meest spectaculaire gedeelte van de lijn, omwille van diverse tunnels en bruggen die de indrukwekkende hoogteverschillen illustreren. Dankzij een handige toeristische toelichting, af te printen van de website http://www.cfbocq.be, hoeven we trouwens gedurende de volledige rit geen enkele bezienswaardigheid te missen: het kasteel van Halloy, de waterwinningsplaatsen rond Reuleau en de steengroeve van La Rochette met bijhorende kalkovens zijn maar enkele voorbeelden van de vele bekoorlijkheden in dit gevarieerde Condrozlandschap, dat voor het grote publiek – en daar mag je ons in dit geval bijrekenen – waarschijnlijk één van ’s lands meest verborgen pareltjes is. Na een snelle frontwissel in Purnode vatten we de terugrit aan.

Een tweede fotostop is voorzien in Spontin, waar er een drinkgelegenheid en een souvenirwinkeltje is ingericht. Wij benutten deze tijd echter om een deel van het andere materieel in eigendom van het TSP, dat hier staat afgesteld, van naderbij te bekijken. Het gaat dan bijvoorbeeld om AR 4506 en HLD 5183, beiden uit een lang vervlogen tijdperk waarin dieseltractie nog prominent aanwezig was in het reizigersverkeer en de variatie in materieeltypes nog niet verschraald was. Zalig is het gewoon, dat het TSP inspanningen levert om dergelijk materieel met een grote historische waarde in ere te houden, want op de NMBS zelf kunnen we daarvoor nauwelijks rekenen.

De terugrit naar Ciney is merkelijk drukker beklant, vooral door een aantal gezinnen die vanochtend met de eerste rit in Spontin beland zijn en daar een aantal uurtjes vrij hebben doorgebracht, alsook door fotografen die over de middag waarschijnlijk de natuur zijn ingetrokken om daar een reeks plaatjes van de stoomtrein te schieten. De stralende zon was daarbij een in dank aangenomen geschenk. Iedereen lijkt in ieder geval een tevreden gevoel aan dit evenement over te houden. Voor de jongeren was het ongetwijfeld een magnifieke openbaring, terwijl het bij de iets verder gevorderde generaties waarschijnlijk mooie herinneringen opriep. Wij kijken alvast uit naar wat het TSP in deze prachtige regio nog in petto heeft.

Helaas slaagt de NMBS er weer in om deze belevenis voor velen toch op een anticlimax te doen uitdraaien, in die zin dat IC J 2137 (Ciney 16:01 – Namur 16:19) afgeschaft is wegens een defect aan de locomotief. Voor de meeste reizigers zit er niets anders op dan een volledig uur te wachten, maar wij kunnen ons gelukkig nog uit de slag trekken door opnieuw via Marloie te sporen, net zoals op de heenrit. De keuze valt dus noodgedwongen op IC J 2114 (Ciney 16:01 – Marloie 16:15), die uit twee AM 96’s is samengesteld. We kunnen nog met moeite een plaatsje bemachtigen in stel 513. Waarschijnlijk verklaart die hoge bezettingsgraad, in combinatie met de werkzaamheden tussen Ottignies en Gembloux, de vertraging van een vijftal minuten.

Even doorrekenen leert dat L 5587 (Marloie 16:30 – Liège-Guillemins) door hetzelfde stel als daarstraks zou moeten verzekerd worden. Dat blijkt inderdaad te kloppen, al heeft AM 262 intussen wel versterking gekregen. Voor de massale studentenverplaatsingen op zondagavond is het nochtans nog een paar weken te vroeg, al kan dat tweede stel intussen wel probleemloos doorgaan als museumstuk. Langs de binnenzijde voor al wie van antiek houdt, langs de buitenkant voor wie het op modernere technieken begrepen heeft. Zelfs het nummer is volledig beklad met graffiti; na het instappen blijken we in AM 241 beland te zijn. De rit verloopt aanvankelijk vlot, maar vlak voor het nog duidelijk herkenbare stationsgebouw van Comblain-au-Pont, gesloten in 1994 en intussen bewoond door privé-eigenaars, komen we onverwacht tot stilstand. Boosdoener blijkt een gestoorde overweg, die ons uiteindelijk met zo’n 6 minuten vertraging zal opzadelen.

Niet dat er nu op aankomt, want we hebben een erg ruime aansluiting met IR c 2940 (Liège-Guillemins 18:08 – Bilzen 18:54). De TB van AM B 419 doet zijn best om niet te vroeg te rijden, maar met ettelijke minuten buffertijd in de dienstregeling is dat zelfs aan een slakkengangetje geen evidentie. Het is nochtans door deze onnodige reserve dat er in Luik geen snelle aansluiting kan geboden worden met de IC D van/naar de Waalse as, hetgeen ons vandaag een uur rittijd bespaard zou hebben. Nu ja, een dikke 58 minuten om te precies te zijn, want we komen uiteraard ietwat te vroeg aan in Bilzen. Moe maar voldaan, want met de stoomtrein inbegrepen hebben we er toch weer bijna acht uren sporen opzitten.

En dan de foto's:

AM 780 verzekert L 5360 naar Maastricht en staat klaar voor vertrek in Liège-Guillemins. Afbeelding Een onverwachte passant in Marloie. Afbeelding AM 253 staat klaar in Ciney als L 5862 naar Arlon. Afbeelding Stormschade aan de kerk van Ciney: ingestorte middenbeuk, afgewaaide spits, ... Afbeelding De rijtuigstam bestaam uit twee K1 A en een M1 AB. Afbeelding En dan de attractie van de dag: HLV 64.169 tijdens het rangeren in Ciney. Afbeelding Het interieur van een K1-rijtuig eersteklas. Afbeelding Onderweg houden we halt aan het prachtige stationsgebouw van Dorinne-Durnal. Afbeelding Zicht op het volledige konvooi, na het omrijden in Dorinne-Durnal. Afbeelding AR 4506 van het TSP staat afgesteld in Spontin. Afbeelding Met daarachter deze prachtig onderhouden HLD 5183. Afbeelding Tijd voor nog een laatste demonstratie. Afbeelding In Marloie heb ik de gelegenheid om deze interieurfoto te maken. Voor alle duidelijkheid, dit is (nog) geen museummaterieel, maar gewoon de bijna 48 jaar oude AM 241 op de L-dienst Jemelle - Herstal. Afbeelding In Liège-Guillemins kan ik nog IR m 116 op foto zetten, die dit weekend trouwens volgens een aangepaste dienstregeling rijdt omwille van werkzaamheden. Afbeelding Groeten,

Re: zo 05.09.2010

Geplaatst: 07 sep 2010, 10:14
door Paul
Leuk verslag!
Ik was er zondag ook, je hebt me zelfs op de foto gezet (foto 5, helemaal rechts, met rugzakje) :)
Het was een prachtige nazomerdag, op alle gebied.
En gelukkig heb je niet teveel last gehad van de afgeschafte IC.

Paul

Re: zo 05.09.2010

Geplaatst: 07 sep 2010, 18:30
door Trammist
Mooie reis, mooie treintjes, leuke foto's, fijn verslag !

Re: zo 05.09.2010

Geplaatst: 07 sep 2010, 18:39
door Molenbruch Y.
Dag,

Bedankt voor de appreciatie.
En gelukkig heb je niet teveel last gehad van de afgeschafte IC.
Voor een afgeschafte trein kan ik eigenlijk nog wel begrip opbrengen, zolang het tenminste niet om een structureel probleem met het materieel gaat, maar onderweg zag ik nog een paar andere blunders in de dienstverlening, waarvan mijn haar wel recht omhoog ging staan.

Een voorbeeldje: net op het ogenblik dat IC A 507 met acht minuten vertraging komt binnengereden in Liège-Guillemins, vertrekt de L-trein naar Namur van 10:08 zonder ook maar even te wachten op aansluiting. De gestrande reizigers krijgen daardoor een wachttijd van niet minder dan 2 uur aangesmeerd! Toppunt is nog dat deze vertraging te voorzien was, omdat ze veroorzaakt werd door een extra stop in Zaventem voor de Gordel.

Kortom, een half uurtje doorbrengen op één van beide voetgangerpassages in Liège-Guillemins, vanwaar je een totaalbeeld van het station krijgt, levert soms vaststellingen op die je zeker op een zondag niet zou verwachten. Wie op een overstap moet betrouwen, weet dat het treinverkeer ook in het weekend - en soms om onbegrijpelijke redenen - vierkant draait.

Groeten,

Re: zo 05.09.2010

Geplaatst: 07 sep 2010, 21:51
door Lukas
Hoi,

Molenbruch Y,

Bedankt voor je mooi verslag!!Ikzelf vind lijn 128 een supermooie lijn en dit vanwege de natuur en de vele kunstwerken zoals de tunnels en brugjes.

Lukas

Re: zo 05.09.2010

Geplaatst: 07 sep 2010, 21:59
door Steven
Het transport met de HLV 64, HLD51 en rijtuigen stond zondagavond in Gembloux te wachten op mijn doortocht (2442 ICM) en naar alle waarschijnlijkheid (door het verkeer op enkel spoor tussen Gembloux en Ottignies) ook nog wachten op de E96 en E2121 (IC J).

Re: zo 05.09.2010

Geplaatst: 17 sep 2010, 18:57
door PeterBrz
Heb je even wat geluk gehad met die groene 62 :D super!