Liberalisering

[Shrek]

Het klopt dat het rollend materieel door die leasing heel duur is, maar die leasingbedrijven gewoon uitkopen is ook onbetaalbaar. Ik vermoed dus dat ze het bestaande rollend materieel bij die bedrijven houden, maar het nieuwe materieel wel gewoon aankopen. Dan dooft die hele financieringsconstrictie op termijn vanzelf uit.

[jan_olieslagers]

Het gaat me nogal danig boven mijn petje, maar ik meen uit de discussie toch te mogen afleiden dat de privatisering die in het VK gebeurde een behoorlijk ongelukkig maneuver was, mogelijks (deels) tengevolge van eerdere ongelukkige maneuvers. In feite wordt dat land reeds enkele decennia lang mismeesterd door onbekwame politici. Hier in Portugal zijn er veel pensioeninwijkelingen, we genieten hier nl. een fiscaal gunststatuut, maar geen groep is talrijker dan de Britten! Die ontvluchten hun land zodra ze maar enigzins kunnen. Sommige streken in Frankrijk zitten er trouwens ook overvol van.

Het lijkt me ongepast om die privatisering - en wat erna volgde - te vergelijken met een eventuele mogelijke privatisering in Belgie. Beter vergelijken we dan met landen op het Europese vasteland.

[Steven]

Het gaat me nogal danig boven mijn petje, maar ik meen uit de discussie toch te mogen afleiden dat de privatisering die in het VK gebeurde een behoorlijk ongelukkig maneuver was, mogelijks (deels) tengevolge van eerdere ongelukkige maneuvers. In feite wordt dat land reeds enkele decennia lang mismeesterd door onbekwame politici. Hier in Portugal zijn er veel pensioeninwijkelingen, we genieten hier nl. een fiscaal gunststatuut, maar geen groep is talrijker dan de Britten! Die ontvluchten hun land zodra ze maar enigzins kunnen. Sommige streken in Frankrijk zitten er trouwens ook overvol van.

Het lijkt me ongepast om die privatisering - en wat erna volgde - te vergelijken met een eventuele mogelijke privatisering in Belgie. Beter vergelijken we dan met landen op het Europese vasteland.

De Belgische politiek kennende zou ik toch eerder een scenario zoals het VK verwachten. Belgische politiek blinkt niet echt uit in goed werk, zeker al niet als het gaat over openbaar vervoer.

[DR-fan]

[Uiteraard waren je ervaringen goed, ik heb er ook al regelmatig de trein genomen en daar was niets op aan te merken. Dat is ook helemaal niet het punt.

Net wel. We zijn hier jarenlang door de vakbonden en linkse politici om de oren geslagen met gruwelverhalen over hoe verschrikkelijk die Britse spoorwegen wel zijn. Allemaal fabeltjes die helaas nog steeds voor waar worden verteld, zoals die tarieven.

Het probleem was de betaalbaarheid voor de overheid. Het Britse systeem was gewoon veel te duur, dat konden ze niet in stand houden. Want vergis je niet die vele investeringen die de privébedrijven deden werden uiteindelijk ook gewoon door de overheid gefinancierd via dure aanbestedingen.

Dus: was het probleem de privatisering op zich of was het eerder de verregaande schoonmoederreflax van de overheid? De privéoperatoren hebben wel degelijk fors geïnvesteerd in materieel, zoals Virgin met de Pendolino's. Die waren zelfs robuuster gebouwd (extra kosten!) dan was voorgeschreven, iets wat positief naar voor kwam bij de ontsporing van een IC in Grayrigg in 2007 - een ongeval dat trouwens veroorzaakt werd door overheidsbedrijf Network Rail.

Door het te nationaliseren zal er veel geld bespaard worden, deels door een efficiënter systeem, deels door een daling van de service (ja, er gaan daar nu veel loketten sneuvelen). Een groot deel van de besparing zal gewoon in zak van de regering verdwijnen, een klein deel zullen ze investeren in nieuwe zaken.

Waarmee je eigenlijk toegeeft dat de privéoperatoren meer geld besteden aan dienstverlening dan de staat. Het gaat niet alleen over een aantal loketten, maar ook over het uitdunnen van de dienstregeling en het terugschroeven van al geplande investeringen. Merk ook op dat de laatste jaren twee onder Beeching gesloten lijnen mede door de privé zijn heropend (Exeter - Okehampton en Newcastle - Ashington) terwijl al geplande heropeningen nu weer "tijdelijk" worden uitgesteld (hoewel Bristol - Portishead nu toch schijnt door te gaan). Je laatste zin vat perfect samen wat ik tegen staatsbedrijven heb: het afromen van de financiële middelen om andere putten te vullen. We hebben allemaal al gezien waar dat toe leidt in eigen land en nog meer in Duitsland. Een privébedrijf is veel eerder geneigd om verder te investeren. Hun overleven hangt er immers van af.

Op de open-acces operatoren moet je niet rekenen, daar gaan ze nu nog veel nauwer op toekijken dat die zeker geen inkomsten afnemen van Great British Rail.

Bedoel je dat Network Rail partijdig zal zijn bij het toekennen van rijpaden? Ik voel de eerste klachten voor de rechtbank al komen. Aangezien het goederenverkeer en het internationale verkeer privé blijven, kan Network Rail zich echt niet permitteren andere operatoren te discrimineren.

[Shrek]

[Uiteraard waren je ervaringen goed, ik heb er ook al regelmatig de trein genomen en daar was niets op aan te merken. Dat is ook helemaal niet het punt.

Net wel. We zijn hier jarenlang door de vakbonden en linkse politici om de oren geslagen met gruwelverhalen over hoe verschrikkelijk die Britse spoorwegen wel zijn. Allemaal fabeltjes die helaas nog steeds voor waar worden verteld, zoals die tarieven.

Het oude systeem daar is inderdaad relatief goed voor de reizigers, maar kost veel te veel aan de overheid. Het zou maar erg zijn dat er voor die hoge kost geen goede service zou zijn. Dat het Britse systeem te duur is, is geen fabeltje maar gewoon een hard feit: met de franchises komen ze aan een kostendekking van 24%, bij ons geraakt de NMBS aan 37% en de NS doet het nog beter.

Schermafbeelding 2025-06-06 014827.jpg (39.75 KiB) 634 keer bekeken

Het echte punt is dus hoe ze die kostendekking drastisch omhoog krijgen zonder al te veel in te boeten aan service.
De analyse is dat dat met concessies niet gaat lukken, maar dat er directe sturing nodig is.

Het probleem was de betaalbaarheid voor de overheid. Het Britse systeem was gewoon veel te duur, dat konden ze niet in stand houden. Want vergis je niet die vele investeringen die de privébedrijven deden werden uiteindelijk ook gewoon door de overheid gefinancierd via dure aanbestedingen.

Dus: was het probleem de privatisering op zich of was het eerder de verregaande schoonmoederreflax van de overheid? De privéoperatoren hebben wel degelijk fors geïnvesteerd in materieel, zoals Virgin met de Pendolino's. Die waren zelfs robuuster gebouwd (extra kosten!) dan was voorgeschreven, iets wat positief naar voor kwam bij de ontsporing van een IC in Grayrigg in 2007 - een ongeval dat trouwens veroorzaakt werd door overheidsbedrijf Network Rail.

Sorry, hier snap ik niet wat je bedoelt. Nieuw materieel kopen kan iedereen, maar de exploitatie kost gewoon te veel als de franchisenemers het doen.

Door het te nationaliseren zal er veel geld bespaard worden, deels door een efficiënter systeem, deels door een daling van de service (ja, er gaan daar nu veel loketten sneuvelen). Een groot deel van de besparing zal gewoon in zak van de regering verdwijnen, een klein deel zullen ze investeren in nieuwe zaken.

Waarmee je eigenlijk toegeeft dat de privéoperatoren meer geld besteden aan dienstverlening dan de staat. Het gaat niet alleen over een aantal loketten, maar ook over het uitdunnen van de dienstregeling en het terugschroeven van al geplande investeringen. Merk ook op dat de laatste jaren twee onder Beeching gesloten lijnen mede door de privé zijn heropend (Exeter - Okehampton en Newcastle - Ashington) terwijl al geplande heropeningen nu weer "tijdelijk" worden uitgesteld (hoewel Bristol - Portishead nu toch schijnt door te gaan). Je laatste zin vat perfect samen wat ik tegen staatsbedrijven heb: het afromen van de financiële middelen om andere putten te vullen. We hebben allemaal al gezien waar dat toe leidt in eigen land en nog meer in Duitsland. Een privébedrijf is veel eerder geneigd om verder te investeren. Hun overleven hangt er immers van af.

De privéoperatoren besteden meer geld aan zaken die niet cruciaal zijn, de overheid is blijkbaar veel beter om het tot de kerntaken te beperken.
In feite waren er in het VK twee keuzes om de spoorwegen weer betaalbaar te maken: ofwel de franchises houden maar ze enorm inkrimpen door een hele hoop secundaire lijnen eruit te halen (en dus de facto te sluiten want niemand wil daar open access rijden) ofwel het allemaal nationaliseren en het het treinaanbod behouden maar besparen op alles errond, iets wat de franchisenemers niet deden (ah neen, de overheid betaalde toch).

Dat heropeningen uitgesteld worden is trouwens geen slechte zaak als er niemand bereid was het exploitatieverlies te dekken. Privé-initiatieven zijn allemaal mooi, maar als het alleen maar werkt wanneer het aan een gigantisch overheidsinfuus hangt mag je je er heel grote vragen bij stellen.

Op de open-acces operatoren moet je niet rekenen, daar gaan ze nu nog veel nauwer op toekijken dat die zeker geen inkomsten afnemen van Great British Rail.

Bedoel je dat Network Rail partijdig zal zijn bij het toekennen van rijpaden? Ik voel de eerste klachten voor de rechtbank al komen. Aangezien het goederenverkeer en het internationale verkeer privé blijven, kan Network Rail zich echt niet permitteren andere operatoren te discrimineren.

Niet Network Rail, maar het ministerie van transport. Gezien er een wet is die zegt dat open access geen inkomsten van andere lijnen mag afsnoepen passeert dat zonder problemen elke rechtbank.
Als ik mij niet vergis heeft Nederland trouwens een gelijkaardige regel waar open access verbindingen verboden kunnen worden wanneer ze inkomstenverlies voor de NS zouden kunnen betekenen.

[rvdborgt]

Het echte punt is dus hoe ze die kostendekking drastisch omhoog krijgen zonder al te veel in te boeten aan service.
De analyse is dat dat met concessies niet gaat lukken, maar dat er directe sturing nodig is.

Niet met de concessies tot nu toe. In Engeland zullen er nog steeds aanbestedingen zijn, maar dan meer zoals in Duitsland, inderdaad met meer directe sturing. In Schotland en Wales worden de treinen wel weer door een soort van staatsspoorwegen gereden.

Als ik mij niet vergis heeft Nederland trouwens een gelijkaardige regel waar open access verbindingen verboden kunnen worden wanneer ze inkomstenverlies voor de NS zouden kunnen betekenen.

Dat volgt uit EU-regelgeving. Bij bezwaar tegen een opentoegangverbinding door een belanghebbende partij moet een analyse volgen en als het verwachte verlies op de bestaande concessie hoger dan een bepaald percentage is, dan mogen er beperkingen aan die nieuwe verbinding worden opgelegd. Dat bepaalde percentage mag echter niet te klein zijn; daar is al eens een Nederlandse regel op gesneuveld.

[TimJ36]

België onvoorbereid als de klok van de EU-spoorwegcompetitie tikt (Railtech, 6 juni 2025)

Vanaf 2033 moet België zijn binnenlandse passagiersvervoersdiensten per spoor openstellen voor openbare aanbestedingen, wat het einde betekent van het monopolie van de nationale operator NMBS. De hervorming, opgelegd door de Europese Unie, vereist dat de Belgische regering voorbereidingen treft voor een geheel nieuwe manier om het nationale spoorwegnet te beheren. Maar tot nu toe is de vooruitgang gestagneerd.

[Shrek]

België onvoorbereid als de klok van de EU-spoorwegcompetitie tikt (Railtech, 6 juni 2025)

Vanaf 2033 moet België zijn binnenlandse passagiersvervoersdiensten per spoor openstellen voor openbare aanbestedingen, wat het einde betekent van het monopolie van de nationale operator NMBS. De hervorming, opgelegd door de Europese Unie, vereist dat de Belgische regering voorbereidingen treft voor een geheel nieuwe manier om het nationale spoorwegnet te beheren. Maar tot nu toe is de vooruitgang gestagneerd.

Onvoorbereid of net wel voorbereid op de EU die nogmaals een verlenging gaat geven om directe aanduiding mogelijk te maken?

[TimJ36]

Onvoorbereid of net wel voorbereid op de EU die nogmaals een verlenging gaat geven om directe aanduiding mogelijk te maken?

Ik zou daar niet op rekenen, men gaat niet eindeloos geduld blijven hebben.

[Shrek]

Niet met de concessies tot nu toe. In Engeland zullen er nog steeds aanbestedingen zijn, maar dan meer zoals in Duitsland, inderdaad met meer directe sturing. In Schotland en Wales worden de treinen wel weer door een soort van staatsspoorwegen gereden.

Neen hoor, GBR (Great British Railways) is 100% eigendom van de staat en voert de exploitatie zelf uit. Schotland en Wales waren hen inderdaad voor, maar nu krijgt het hele land dus dezelfde werkvorm.

[AlexNL]

Onder de Conservatieve regeringen van Johnson en Sunak was het de bedoeling dat GBR de boel zou coördineren, maar dat de daadwerkelijke exploitatie door privébedrijven gedaan zou worden volgens het concession-model dat TfL ook gebruikt voor London Overground en de Elizabeth Line. Nadat de regering-Starmer het stokje overnam is de koers gewijzigd, GBR gaat zélf de exploitatie verzorgen.

[Reuel]

Het oude systeem daar is inderdaad relatief goed voor de reizigers, maar kost veel te veel aan de overheid. Het zou maar erg zijn dat er voor die hoge kost geen goede service zou zijn. Dat het Britse systeem te duur is, is geen fabeltje maar gewoon een hard feit: met de franchises komen ze aan een kostendekking van 24%, bij ons geraakt de NMBS aan 37% en de NS doet het nog beter.
[Afbeelding]
Het echte punt is dus hoe ze die kostendekking drastisch omhoog krijgen zonder al te veel in te boeten aan service.
De analyse is dat dat met concessies niet gaat lukken, maar dat er directe sturing nodig is.

Zijn er dergelijke grafieken beschikbaar buiten de coronaperiode? Ik kan aannemen dat 2020-2021 en een deel van 2022 overal nogal magere inkomstenjaren waren, ongeacht welk model van exploitatie werd gebruikt.