Ik hoop dat kika het niet erg vindt dat ik ook iets heb samengesteld over dit interessante onderwerp, waar directies soms niet snel warm voor lopen ...
In Nederland is bij NS Reizigers eind vorige eeuw inderdaad grootscheeps gewerkt aan airco in de stuurposten (in Nederland spreekt men van cabines).
Plan T en V (Mat ’64)
Een proef met cabine-airco in twee motorstellen leidde tot het inbouwen van deze voorziening in al het mat ’64 vanaf 1999. De kast voor het uitwendige gedeelte (de condensor en de compressor) bevindt zich achter de schortbeplating van de neus, dus iets voor de cabine, en niet in de neus, maar eronder. Een andere maatregel om het klimaat in de cabine te verbeteren, was het dichtmaken van de bolle buitenste zijruitjes in de cabines vanaf 1996. Het is in deze stellen dus ingebouwd zonder dat het van buiten opvalt: de installatie is denk ik vergelijkbaar met wat er bij de Belgische reeksen 11 / 12 / 21 / 27 is toegepast: een verdamper met ventilator en uitstroomopeningen is binnenin verticaal tegen een stuurpostwand gemonteerd,
http://www.beneluxspoor.org/bnls/Mat_64 ... ne_NRs.jpg (het gaat om de zwarte kast die zichtbaar is rechtsvoor in de cabine), hier zie je hem apart:
http://www.nicospilt.com/anderen/JWS20060718_5108.JPG ,
en het uitwendige gedeelte (de condensor en de compressor) is hier zoals gezegd vrijwel onzichtbaar opgehangen achter de schortplaat rechtsonder de neus.
(Bij een Belgische lok van de genoemde reeksen kun je die uitwendige eenheid aan één zijde van opzij zien zitten vlakbij een van de draaistellen.)
Plan Y (de NS Sprinters)
Alle Sprinters werden in 1997 en 1998 voorzien van een cabine-airco. De uitwendige eenheid staat op het dak boven de stuurpost.
De Wadlopers hadden een vergelijkbare oplossing.
Bij de loks 1700 zit het uitwendige deel in een platte kast die linksvoor op de hoek van het dak staat (naast en achter het al eerder rond de claxons aangebrachte zgn. “konijnenhok”: de airco zit in een L-vormige behuizing, de grootste van de twee kasten op deze foto:
Bij de VIRM dubbeldekkers was eerst stuurpost-airco een onderdeel van de algemene airco van het koprijtuig. Dat bleek niet goed te werken (de thermische belasting op de stuurpost is immers op zijn hoogst als de zon de reizigersvensters juist niet beschijnt – en andersom, en als de gemeenschappelijke installatie een minimumwaarde bereikt in de niet zo door de zon beschenen reizigersruimte valt ook de stuurpostkoeling uit) en toen is er voor een noodoplossing gekozen waarbij een betrekkelijk compacte verplaatsbare aparte unit (een monobloc airco) op een frame rechts naast de stuurtafel aangebracht is. Die witte kast is (mits binnenvallend zonlicht) van buitenaf opvallend zichtbaar achter de frontruit.
- De aparte airco in een VIRM.jpg (36.11 KiB) 8964 keer bekeken
En zo ziet dat er van binnen uit:
- airco cabine VIRM foto1.jpg (37.19 KiB) 8964 keer bekeken
De jongste VIRM leveringen hebben af fabriek al een beter apart regelbare eenheid voor de stuurpost die ergens netjes onzichtbaar weggewerkt is, en de oudere eenheden worden geretrofit met een dergelijke oplossing, zodat de aparte en waarschijnlijk lawaaiige kast, die recht voor de bijrijdersplaats zit en dus voor instructie geven enorm in de weg zit, geleidelijk weer verdwijnt.
Het ICM (Plan Z, de Koplopers, echter tegenwoordig zonder doorloopkop) heeft al eerder, maar wel pas na enige aarzeling, aparte cabine-airco gekregen. Terugkijkend vermoed ik, ook al vanwege de jaartallen, dat de ruim beglaasde en erg warme hoge 'cockpits'van deze stellen de druppel waren die de al eerder gevulde emmer deed overlopen.
Om het klimaat in de cabines van ICM te verbeteren, werden in 1990 proeven genomen met een airconditioninginstallatie in twee treinstellen. In de overige stellen werd een verbeterd verwarmings- en ventilatiesysteem gemonteerd, dat door een op het aanzuigrooster voor buitenlucht gemonteerde 'windhapper' voor meer lucht in de cabine zorgde. Ook werd extra ventilatie gemonteerd, die de naar de cabine toegevoerde luchthoeveelheid meer dan verdubbelde (van 300 m3 naar 700 m3). Om algehele opwarming van de cabine te verminderen kregen de schuine (als onbedoelde zonnecollectoren opgestelde) zijramen warmtewerend plakfolie. De maatregelen hadden niet het gewenste effect, want je kunt hete cabines desnoods in windtunnels veranderen, maar het wordt nooit wat om met warme buitenlucht te koelen, daarom rijden de directeuren ook niet in bedrijfswagens met wijdopen ramen!
Vanaf 1994 werd al het ICM-materieel alsnog van cabine-airco voorzien, en zoals aan de nieuwe ramen uit-een-stuk te zien is hebben de reizigersafdelingen bij de grote modernisering óók airco gekregen.
DDM-1 stuurrijtuigen hebben cabine-airco sinds 1998.
DD-AR stuurrijtuigen en mDDM motorrijtuigen zijn vanaf 1997 van cabine-airco voorzien gaan worden. En in de tot NID omgebouwde stammen hebben de reizigers nu ook airco.
EDIT: Intussen op Wikipedia ook iets gevonden over DM'90, de tweeledige dieselhydraulische motorwagens, in Nederland de drager van de bijnaam 'Buffel': om hoge temperaturen die in de zomer in de reizigersafdelingen ontstaan tegen te gaan, zijn de dichte ramen (aanvankelijk was er om en om een venster met bovenin een klapraampje en een venster zonder) vervangen door klapramen. Verder zijn de daken van alle DM'90-treinstellen van NS wit geschilderd. Omstreeks 1998 zijn de cabines voorzien van een airco-installatie.
Die zal dus ook op een onzichtbaar onder de vloer geplaatste buiten-unit werken, net zoals bij Mat'64.
Bij de goederenvervoerders valt op dat de dieselelektrische reeks 6400 / 6500 van Railion en nu DBSchenker geen airco meer heeft gekregen; men vond de kosten niet meer verantwoord voor de verwachte resterende levensduur.
Sommige veel oudere ex-DR locs van andere vervoerders hebben daarentegen wél achteraf airco gekregen, zoals hier waar de binnenunit links in de hoek gemonteerd is (goed kijken, het is een op deze foto amper zichtbaar kastje):
En waar men in het Nederlandse goederenvervoer meer en meer met elocs rijdt zijn deze (op de oude ex-NS 1600’en na) ook voorzien van airco.
Opvallende achterblijvers zijn nog steeds wel de meeste Class 66 locs. Om maar eens een open deur in te trappen!
_________________
Het mag wat betekenen dat er voorzover mij bekend over de airco van de V250 nog helemaal niet geschreven is. Uit een warm land mag je verwachten dat aan dat aspect wel zorg besteed is misschien?