Reizigersstromen op L58 (Eeklo-Gent)

[DDietzen]

Goedenavond tezamen, ik heb een vraag!

Mijn vraag
Weet iemand hier toevallig hoe de reizigersstromen op lijn 58 ongeveer eruit zien, met name in de ochtendspits van Eeklo naar Gent? Daarmee bedoel ik: tussen welke stations is de trein daar het volst? Blijft de grote massa zitten tot Sint-Pieters of stroomt de trein eerder leeg in Dampoort of wellicht zelfs al in Evergem (voor een overstap op de tram)?

Aanleiding voor mijn vraag
Ik zit te sleutelen aan een eigen dienstregeling, waarbij Eeklo-Gent me de meeste kopzorgen oplevert omdat daar nauwelijks extra capaciteit te toveren valt. Met 2 treinen per uur zit het enkelspoor Eeklo-Wondelgem al aan z'n limiet, en meer dan drie stellen MW41 kan je niet aan de perrons kwijt. Ik ben dus benieuwd of de voornaamste drukte op het enkelspoor zit of elders, en of die reizigersstroom wellicht zodanig loopt dat deze ook met een andere trein of per tram zou kunnen reizen.

Alvast veel dank voor jullie input!

[Shrek]

Maar waarom zou je van de huidige infra uitgaan? De NMBS rekent voor de echte uitbreidingsplannen immers ook op extra infra.

[DDietzen]

Omdat ik een eigen (betere?) dienstregeling probeer te maken die bij wijze van spreken van vandaag op morgen kan worden ingevoerd. Gewoon om te zien hoe ver je kan komen door de huidige infra beter/anders te benutten, zonder dat je bij de politiek hoeft te gaan bedelen om geld voor nieuwe infra en ellenlang moet wachten tot die er eindelijk ligt. (Sorry als ik je hiermee je loonsverhoging ontneem Shrek, niks persoonlijks )

[Shrek]

Dan ben ik zeer benieuwd hoe je naar Eeklo zonder extra infra een verbetering kan bedenken

[DDietzen]

Zoals ik dus zeg, door reizigersstromen te verleggen naar andere verbindingen waar mogelijk. Zo ontstaat er meer capaciteit voor reizigers die over die lijn heen moeten zonder deftig alternatief.

Mijn huidige idee is:

• De bestaande S Eeklo-Gent rijdt 2x/u in de gehele spits. Eventueel slaat deze Waarschoot of Sleidinge éénmaal per uur over, indien dat noodzakelijk is om het passend te krijgen op enkelspoor.
• Een nieuwe S-trein Wondelgem-Gent rijdt 2x/u in de gehele spits. Deze trein vangt de reizigers af van Wondelgem (en mogelijk Dampoort en Gentbrugge) richting Sint-Pieters, om zo de trein uit Eeklo te ontlasten.
• Tramreizigers op lijn 1 uit Wondelgem verhuizen naar de trein, omdat die een stuk aantrekkelijker wordt met (in totaal) een kwartiersfrequentie Wondelgem-Gent. Hiermee wordt de tram ontlast, wat handig is voor mijn laatste punt...
• Reizigers uit Eeklo, Waarschoot, Sleidinge en Evergem worden verleid om vaker de tram te pakken vanaf Evergem. Hiermee wordt de trein vanaf Evergem al ontlast.

Dit plan valt of staat echter bij de bestaande reizigersstromen. Als de Eeklo-Gent nu op zijn drukst is tussen Gentbrugge en Sint-Pieters, werkt mijn plannetje zo goed als maar kan. Mocht de trein echter al op zijn drukst zijn tussen, zeg, Sleidinge en Evergem, dan hebben alle maatregelen geen zin omdat je het drukste traject niet ontlast. Vandaar dus mijn hoofdvraag welk deel van de lijn het meest bezet is.

[CursorX]

Zoals ik dus zeg, door reizigersstromen te verleggen naar andere verbindingen waar mogelijk. Zo ontstaat er meer capaciteit voor reizigers die over die lijn heen moeten zonder deftig alternatief.

Mijn huidige idee is:

• De bestaande S Eeklo-Gent rijdt 2x/u in de gehele spits. Eventueel slaat deze Waarschoot of Sleidinge éénmaal per uur over, indien dat noodzakelijk is om het passend te krijgen op enkelspoor.
• Een nieuwe S-trein Wondelgem-Gent rijdt 2x/u in de gehele spits. Deze trein vangt de reizigers af van Wondelgem (en mogelijk Dampoort en Gentbrugge) richting Sint-Pieters, om zo de trein uit Eeklo te ontlasten.
• Tramreizigers op lijn 1 uit Wondelgem verhuizen naar de trein, omdat die een stuk aantrekkelijker wordt met (in totaal) een kwartiersfrequentie Wondelgem-Gent. Hiermee wordt de tram ontlast, wat handig is voor mijn laatste punt...
• Reizigers uit Eeklo, Waarschoot, Sleidinge en Evergem worden verleid om vaker de tram te pakken vanaf Evergem. Hiermee wordt de trein vanaf Evergem al ontlast.

Dit plan valt of staat echter bij de bestaande reizigersstromen. Als de Eeklo-Gent nu op zijn drukst is tussen Gentbrugge en Sint-Pieters, werkt mijn plannetje zo goed als maar kan. Mocht de trein echter al op zijn drukst zijn tussen, zeg, Sleidinge en Evergem, dan hebben alle maatregelen geen zin omdat je het drukste traject niet ontlast. Vandaar dus mijn hoofdvraag welk deel van de lijn het meest bezet is.

Het is natuurlijk mijn coté, maar waar zie je goederentreinen in heel dit verhaal? In bundel Zandeken gaan overmorgen 4 extra sporen en nieuwe seininrichting open, om daar snel en dringend meer treinen te kunnen ontvangen, die moeten er tussen hè tussen Gent-Zeehaven en Wondelgem, en kruisen ook nog eens het spoor richting Gent indien ze naar bundel Zandeken rijden… En dat is niet aan de grootste snelheid daar dus het spoor blijft echt wel even geblokkeerd.

[FLV-FGSP]

Om het nog gecompliceerder te maken: er is ook een reizigersstroom naar Eeklo, maar die is kleiner dan die naar Gent.
Om op lijn 58 een halfuursdienst in te leggen heb je een extra kruisingsmogelijkheid nodig.
Tot 2014 was er in de spits een soort van 40-minutendienst, wat allesbehalve volgens de zuivere leer ("gij zult cadanceren") is.

[DDietzen]

Ah, dat verklaart de P-trein naar Eeklo die ik al wat vreemd vond qua tijdligging! Ik neem aan dat het met die stroom naar Eeklo wel goed komt bij een halfuursdienst met drie MW41's per trein. Mijn vuistregel is dat ik minstens anderhalf keer zoveel zitplaatsen wil bieden als nu in het drukste uur van de spits; naar Eeklo zijn dit nu volgens Beluxtrains 2x2=4 stellen, dus beoogd 6 per uur. Enkel naar Gent lukt het me niet, want daar zijn het nu 2+3=5 stellen, dus beoogd 7,5 per uur, wat niet past gezien de perronlengtes en het enkelspoor.

Die kruisingsmogelijkheid acht ik niet nodig omdat ik, zoals dus gezegd, Waarschoot en/of Sleidinge slechts éénmaal per uur wil bedienen indien het niet past. Dat maakt de rit wat vlotter waardoor je de kruisingen te Eeklo en Wondelgem haalt. Wel moet je een halfuur gaan staan keren in Eeklo, maar goed, dat is nu ook nauwelijks anders.

Het is natuurlijk mijn coté, maar waar zie je goederentreinen in heel dit verhaal? In bundel Zandeken gaan overmorgen 4 extra sporen en nieuwe seininrichting open, om daar snel en dringend meer treinen te kunnen ontvangen, die moeten er tussen hè tussen Gent-Zeehaven en Wondelgem, en kruisen ook nog eens het spoor richting Gent indien ze naar bundel Zandeken rijden… En dat is niet aan de grootste snelheid daar dus het spoor blijft echt wel even geblokkeerd.

Hoeveel goederenpaden per uur liggen er overdag tussen Y. Wondelgem en Y. Muide? Met een opvolgtijd van 5 minuten tussen treinen (wat voor Nederlandse begrippen aardig ruim is, al weet ik niet hoe dat in deze situatie steekt) kan ik toch al 4 goederentreinen per uur per richting ertussen krijgen.

Mijn bierviltjesberekening:
De S-treinen zullen elkaar pakweg bij Y. Muide kruisen, want de Eeklo-trein kruist zichzelf in Wondelgem rond :00/:30 terwijl de Wondelgem-trein er zou keren van pakweg minuut :10-20/:40-50. De rijtijd Wondelgem - Y. Muide is pakweg 5 minuten, dus de beide S-treinen komen elkaar daar tegen omstreeks :05, :25, :35 en :55. Dan houd je nog 8 slots per uur over voor de goederentreinen door Y. Muide, dus 4 per richting.
In Y. Wondelgem heb je alleen te maken met de Eeklo-trein, dus houd je 10 slots per uur over voor de goederen. Die slots sluiten weliswaar niet goed aan op de slots van Y. Muide, maar daarvoor kan je desnoods handig de wachtsporen bij station Wondelgem benutten voor de goederentreinen naar Zeehaven als die even een vrij slot in Y. Muide moeten afwachten.

[Shrek]

Die kruisingsmogelijkheid acht ik niet nodig omdat ik, zoals dus gezegd, Waarschoot en/of Sleidinge slechts éénmaal per uur wil bedienen indien het niet past. Dat maakt de rit wat vlotter waardoor je de kruisingen te Eeklo en Wondelgem haalt.

Daar ben je toch iets te optimistisch. Als je zonder bijkomende infra 2x per uur naar Eeklo wilt rijden, wilt dat zeggen dat je tussen Eeklo en Wondelgem een rittijd van maximaal 13 minuten mag hebben. Dat lijkt mij alleen doenbaar met maximaal één halte. Dus 2 van de 3 haltes kan je dan uurlijks bedienen, de derde moet sluiten. Dan lijkt de huidige situatie van éénmaal per uur alle haltes bedienen mij toch beter, in afwachting van een tweede spoor in Sleidinge of Waarschoot.

[DDietzen]

De rittijd is nu 16,5 minuut (16 naar Wondelgem, 17 naar Eeklo). Ervan uitgaande dat een stop 2 minuten kost, kun je alle tussenliggende haltes 1x/u bedienen. In het andere halfuur rijdt een soort sneltrein die rechtstreeks Eeklo-Wondelgem rijdt; die zou dan een rittijd van 10,5 minuten hebben. Dan heb je totaal 27 minuten rittijd per halfuur en dus 1,5 minuut overkruistijd in zowel Eeklo als Wondelgem. Is dat niet genoeg? In Nederland voldoe je al aan de norm met 1 minuut overkruistijd op het drukke hoofdrailnet, op zijlijntjes zelfs minder dan dat.

En daarnaast, ik vind de huidige rittijd van 16,5 minuten wel erg lang voor een stukje van 14,3 km aan 120 km/u met slechts drie stops voor een stoptrein met een aanzienlijk vermogen; 970kW voor maar 95,2 ton, de Nederlandse Sprinter (SGM-3) zou jaloers zijn op zo'n fraaie vermogen-gewichtverhouding!. Dat maakt een wel erg povere gemiddelde snelheid van 52 km/u. Heel zeker weten dat dat niet nu al sneller kan?

[Paul]

Reizigers uit Eeklo, Waarschoot, Sleidinge en Evergem worden verleid om vaker de tram te pakken vanaf Evergem. Hiermee wordt de trein vanaf Evergem al ontlast.

Om reizigers daartoe te verleiden is er een belangrijke voorwaarde: geïntegreerd tarief tussen NMBS en De Lijn.
Met andere woorden, je moet voor dezelfde prijs en met één en hetzelfde vervoerbewijs naar Gent kunnen, ongeacht of je vanaf Evergem de trein of de tram neemt. En zover zijn we jammer genoeg nog lang niet in België...

[Shrek]

De rittijd is nu 16,5 minuut (16 naar Wondelgem, 17 naar Eeklo). Ervan uitgaande dat een stop 2 minuten kost, kun je alle tussenliggende haltes 1x/u bedienen. In het andere halfuur rijdt een soort sneltrein die rechtstreeks Eeklo-Wondelgem rijdt; die zou dan een rittijd van 10,5 minuten hebben. Dan heb je totaal 27 minuten rittijd per halfuur en dus 1,5 minuut overkruistijd in zowel Eeklo als Wondelgem. Is dat niet genoeg?

Neen dat is niet genoeg voor een robuuste dienstregeling. Met 54 minuten spoorbezetting per uur zit je in een situatie dat één rolstoelreiziger, een slechte verbinding met Linda of enkele blaadjes op het spoor de dienstregeling meteen de hele dag om zeep helpen.

Dat maakt een wel erg povere gemiddelde snelheid van 52 km/u. Heel zeker weten dat dat niet nu al sneller kan?

Ja het kan sneller in de meeste gevallen. Maar als je daar standaard vanuit gaat wordt je dienstregeling heel onbetrouwbaar.

[DDietzen]

Reizigers uit Eeklo, Waarschoot, Sleidinge en Evergem worden verleid om vaker de tram te pakken vanaf Evergem. Hiermee wordt de trein vanaf Evergem al ontlast.

Om reizigers daartoe te verleiden is er een belangrijke voorwaarde: geïntegreerd tarief tussen NMBS en De Lijn.
Met andere woorden, je moet voor dezelfde prijs en met één en hetzelfde vervoerbewijs naar Gent kunnen, ongeacht of je vanaf Evergem de trein of de tram neemt. En zover zijn we jammer genoeg nog lang niet in België...

Eventuele tariefintegratie zal allicht minder tijd en zeker minder middelen moeten kosten dan extra infrastructuur, toch?
Daarnaast houd ik er ernstig rekening mee dat Gent-Sint-Pieters geen ruimte heeft voor extra treinen. Dan zou je dus één van de twee lijnen uit Wondelgem moeten afleiden naar Merelbeke (en verder naar Zottegem?) om Gent-Sint-Pieters te ontlasten. Doe je dat met de trein uit Eeklo, dan wordt de tram in één klap een stuk populairder voor de mensen uit Evergem omdat die rechtstreeks naar Sint-Pieters rijdt; per trein zou je moeten overstappen in Dampoort. Natuurlijk niet de allerfraaiste oplossing, maar effectief werkt het wel, en dat zónder tariefintegratie

De rittijd is nu 16,5 minuut (16 naar Wondelgem, 17 naar Eeklo). Ervan uitgaande dat een stop 2 minuten kost, kun je alle tussenliggende haltes 1x/u bedienen. In het andere halfuur rijdt een soort sneltrein die rechtstreeks Eeklo-Wondelgem rijdt; die zou dan een rittijd van 10,5 minuten hebben. Dan heb je totaal 27 minuten rittijd per halfuur en dus 1,5 minuut overkruistijd in zowel Eeklo als Wondelgem. Is dat niet genoeg?

Neen dat is niet genoeg voor een robuuste dienstregeling. Met 54 minuten spoorbezetting per uur zit je in een situatie dat één rolstoelreiziger, een slechte verbinding met Linda of enkele blaadjes op het spoor de dienstregeling meteen de hele dag om zeep helpen.

Meteen "de hele dag" je dienstregeling om zeep lijkt me erg overdreven. Buiten de spits zal 2x/u naar Eeklo vast (nog?) niet nodig zijn, dus hoef je maar 1x/u te rijden en dijen eventuele opgelopen vertragingen uit de spits acuut uit. Daarnaast kan je ook een iets langere stilstand in Wondelgem inplannen voor treinen naar Eeklo, zodat vertragingen van eerder onderweg uit Gent en verder niet worden doorgegeven aan het enkelsporige traject.

Dat maakt een wel erg povere gemiddelde snelheid van 52 km/u. Heel zeker weten dat dat niet nu al sneller kan?

Ja het kan sneller in de meeste gevallen. Maar als je daar standaard vanuit gaat wordt je dienstregeling heel onbetrouwbaar.

Laat ik een vergelijking trekken met de enkelsporige Maaslijn (Nijmegen-Roermond) in Nederland. Het trajectdeel Boxmeer-Venray is nipt langer dan Wondelgem-Eeklo (14,435 km versus 14,3 km) en wordt doordeweeks ieder kwartier bediend, o.a. door Lint-dieseltreinstellen met een maximumsnelheid van 120 km/u (gelijk aan de MW41).
De Lints doen 12 minuten over Boxmeer-Venray, met een verlengde stop van 2 minuten in Vierlingsbeek in één richting voor de kruising. En ja, die rijtijd is inclusief een speling van meer dan 10%. In Venray (net zoals Eeklo) kan je maar met 40 km/u in- en uitrijden, in Vierlingsbeek of Boxmeer (net zoals Wondelgem) ben je beperkt tot 60 km/u.
Weliswaar rijdt men daar met eenmansbediening, wat het vertrekproces een paar seconden sneller doet verlopen dan in België. Anderzijds moet je op de Maaslijn weer in ieder station kruisen, terwijl je op Wondelgem-Eeklo enkel eenvoudige haltes vindt.

Boxmeer-Venray kan dus in 11 à 12 minuten met één stop. Waarom zou Wondelgem-Eeklo dan niet in 15 à 16 minuten kunnen met drie korte stops (en dus in 11 à 12 minuten als je enkel Evergem bedient)?
Zijn de vertrekprocedures in België zoveel langer dan in Nederland? Is de MW41 zoveel trager in optrekken dan de Lint? Moet er veel eerder worden afgeremd voor seinen of snelheidsbeperkingen? Wordt er in België gigantisch veel rijtijdspeling gebruikt?
Let op: dit is geenszins bedoeld als schamperende Nederlandse hooghartigheid en ik hoop ook vurig dat dat niet als zodanig overkomt. Ik ben oprecht nieuwsgierig waarom het op Wondelgem-Eeklo zo lang duurt vergeleken met een Nederlands equivalent traject.

[Shrek]

De Lints doen 12 minuten over Boxmeer-Venray, met een verlengde stop van 2 minuten in Vierlingsbeek in één richting voor de kruising. En ja, die rijtijd is inclusief een speling van meer dan 10%. In Venray (net zoals Eeklo) kan je maar met 40 km/u in- en uitrijden, in Vierlingsbeek of Boxmeer (net zoals Wondelgem) ben je beperkt tot 60 km/u.
Weliswaar rijdt men daar met eenmansbediening, wat het vertrekproces een paar seconden sneller doet verlopen dan in België. Anderzijds moet je op de Maaslijn weer in ieder station kruisen, terwijl je op Wondelgem-Eeklo enkel eenvoudige haltes vindt.

Boxmeer-Venray kan dus in 11 à 12 minuten met één stop. Waarom zou Wondelgem-Eeklo dan niet in 15 à 16 minuten kunnen met drie korte stops (en dus in 11 à 12 minuten als je enkel Evergem bedient)?

Op Venray-Boxmer gebruiken ze inderdaad de theoretische minumumtijd zonder de marge die we in België wel altijd inrekenen. Het resultaat:
Venray-Boxmeer is één van de meest vertragingsgevoelige trajecten in Nederland met stiptheidscijfers ver onder de 70%, laten we dat vooral niet als richtlijn gebruiken.
De goede voorbeelden uit Nederland moeten we overnemen, niet de slechte

[DDietzen]

[...]En ja, die rijtijd is inclusief een speling van meer dan 10%. [...]

Op Venray-Boxmer gebruiken ze inderdaad de theoretische minumumtijd zonder de marge die we in België wel altijd inrekenen. [...]

Zeg, leest u wel goed?

Ik durf te stellen dat Venray-Boxmeer veel gevoeliger is voor vertraging omdat de complete Maaslijn enkelsporig is, met uitzondering van twee kleine stukjes (Venlo-Blerick en Mook-Nijmegen), en omdat doordeweeks de hele dag op alle stations wordt gekruist. Eeklo-Wondelgem mondt daarentegen uit op dubbelspoor tot achter De Pinte, of zelfs tot in Zottegem of Geraardsbergen als je de trein verlegt die kant op. Daarnaast hoef je er alleen maar in de spitsen twee treinen per uur te rijden; buiten en tussen de piekuren heb je aan één trein al voldoende.